Chyra i Lublin w duecie, czyli idziemy na "Carte blanche"

Andrzej Chyra i AKr
(fot. M.Trembecki)

Wydawało mi się, że nic mnie tu nie zaskoczy.
Wydawało mi się, że wiem dużo o niepełnosprawnościach.
Wydawało mi się, że skoro znam ludzi poruszających się na wózkach, niewidzących, niedosłyszących, głuchoniewidomych i których dopadły różne choroby, to historia bohatera filmu „Carte blanche” nie zrobi na mnie wielkiego wrażenia.

Wydawało mi się. 

Na początku poznajemy 45-letniego Kacpra Bielika, nauczyciela historii w lubelskim liceum. Wiedzie spokojne życie. W dzień praca, w nocy obserwowanie nieba przez lunetę. Mieszka z matką. Nagle (czy z jego winy?) w wypadku samochodowym ona ginie i on zostaje zupełnie sam. Bo nawet szkolna klasa i gwar na korytarzach nie są w stanie zapełnić życiowej pustki. Tak, jest wieloletni przyjaciel (w tej roli genialny Arkadiusz Jakubik), który chce trzymać Kacpra w pionie jednocześnie nie pozwalając mu odlecieć od rzeczywistości, ale dla Kacpra to za mało. I trudno mu się dziwić. Utrata bliskiej osoby, jedynej albo jednej z najbliższych, boli. Ale los jest jeszcze bardziej okrutny. Kacper dowiaduje się, że uaktywniła się u niego choroba, której efektów cofnąć się nie da. Zwyrodnienie barwnikowe siatkówki (Retinitis Pigmentosa). Zaczyna widzieć coraz mniej. I zaczyna się martwić coraz bardziej. Czy da sobie radę? Czy z taką chorobą da się żyć? Czy nie wyrzucą go z pracy?
Po drodze zakochuje się w koleżance. Przypada mu wychowawstwo w klasie maturalnej. Mając dobry kontakt z uczniami próbuje pomóc paru łobuzom. I po chwili załamania postanawia zacząć grę w udawanie. Może nikt nie zauważy, że choroba postępuje? W końcu jest dobrym nauczycielem.

Gdy spytałam Andrzeja Chyrę, jakiego Kacpra w jego wydaniu zobaczymy na ekranie, usłyszałam:

- Zobaczymy człowieka ludzkiego. Człowieka z krwi i kości, człowieka z pasją, przerażonego, który walczy o swoje, który się poddaje...

I właśnie taką historię w filmie mamy – upadki i wzloty, pesymizm i optymizm. Ludzka, poruszająca opowieść. I to robi wrażenie.

Mimo wszystko film daje nadzieję: że można wyjść z problemów, że trzeba liczyć na przyjaciół, że nie wolno się poddawać. I to najpiękniejsze przesłanie filmu.

 Choć pewnie mocno konserwatywni i religijnie widzowie powiedzą, że nawet w dobrej intencji kłamać nie wolno. Nic a nic. A może są wyjątki?

Andrzejowi  Chyrze trudno nie uwierzyć. Gra w punkt. Nie szafuje gestami czy teatralnymi monologami. Nie macha, prawie nie krzyczy, tylko raz czy dwa przeklnie. Ale jest wiarygodny. Ma to coś w spojrzeniu, w ruchach głowy, w zamyśleniu, w milczeniu. Ekranowy duet Chyra – Jakubik wypada bardzo wiarygodnie.  Mamy zażyłość dwóch mężczyzn, zmagających się z różnymi problemami, ale od lat się wspierających. Do tego idealna w roli dyrektorki szkoły Dorota Kolak i – w małej, ale ważnej roli – Wojciech Pszoniak. Śliczna Urszula Grabowska i zdolni młodzi aktorzy jako uczniowie. I uroczy Lublin, który na dużym ekranie wypada naprawdę pięknie. Aż miło rozpoznać ulicę Okopową i Szopena z lotu ptaka, zakamarki na Olejnej, Ogród Saski, warzywniak koło KUL-u, widok nocą na zamek z Placu po Farze. I trolejbusy ;) Takiego obrazu Lublina w filmie rzeczywiście dotąd nie było.  

Czy „Carte blanche” ma jakieś wady? Jak na dramat obyczajowy jest filmem z ciekawą fabułą, poruszającym, wystarczająco działającym na nasze emocje poprzez historię i okoliczności. Jesteśmy w stanie utożsamić się z cierpieniem bohatera, choć większość z nas aż takich życiowych problemów nie miała. Wadą filmu w moim odczuciu jest zbyt mała siła punktów zwrotnych. Oprócz wspomnianego wypadku samochodowego (tu nie zdradzam fabuły, bo informacja ta jest choćby w materiałach prasowych i relacjach z planu zdjęciowego) widz wie, że choroby się nie powstrzyma. Z podawanych przez media informacji wiemy też, że postać Kacpra inspirowana jest prawdziwym życiem lubelskiego nauczyciela Macieja Białka. Możemy tylko zastanawiać się, co będzie z Klarą, co z Madejskim, co z polonistką i co się stanie, gdy tajemnica Kacpra się wyda. I nawet sytuacje w gabinecie dyrektorki czy po telefonie ucznia zaskakujące nie są. Ale brak mocno zarysowanych punktów zwrotnych jest (jak zauważyła znajoma) wadą wielu polskich produkcji.

Ładne zdjęcia, udany montaż, nienachalna muzyka, dowcip w dialogach – to atuty. A minusem niech będą jeszcze… kostiumy. Wyciągnięte swetry, garsonki i kiepski makijaż nauczycielek? Naprawdę? Moim zdaniem nauczycielki to jedna z najlepiej ubranych grup zawodowych w Polsce. Nawet jeśli stylistyka ta nie jest mi najbliższa, to podziwiam kolorystycznie dobrane zestawy, dodatki i pomalowane paznokcie.  A, no i jakoś wierzyć się nie chce, że podczas rady pedagogicznej nauczyciele zmieścili się przy paru stolikach i że aż tak zazdrościli nagłego wychowawstwa Kacpra. W tym miejscu pozdrawiam moje koleżanki z II LO im. K.K.Baczyńskiego w Świdniku! ;)

A na film „Carte blanche” trzeba wybrać się obowiązkowo.       

AKr

Subiektywny ranking 2014 roku wg Agnieszki K.

Miniony rok był dla mnie naprawdę ciekawy. Choć 2013 nie przebije. Ale wydarzyło się w nim parę rzeczy – i w życiu zawodowym, i prywatnym – z których się cieszę. Małe i większe wybory, spotkania, rozmowy... Wiem, że to wszystko było „po coś”.
I czuję, że 2015 rok będzie rokiem zmian na jeszcze lepsze. Czego sobie i Wam życzę.  

***

Najlepsze książki: „Muzy Młodej Polski” lublinianki Moniki Śliwińskiej (o klimacie epoki i o siostrach Pareńskich, z których np. Zofię można rozpoznać na obrazie Wyspiańskiego, a do której wzdychał też – i nie został odrzucony – sam Witkacy), „Bolszewicy i apostołowie” Sylwii Frołow (błyskotliwie napisane biografie znanych Rosjan i zimowy, ostry klimat potężnego kraju), „Wschód” Andrzeja Stasiuka z trafnie oddaną atmosferą Lublina dziś i Lublina sprzed lat (dominuje szarość, zimno, więc do promocji miasta się jednak nie nadaje; ciekawe co by było, gdyby zaprosić do nas Stasiuka latem...)

Najlepsza i najpiękniej wydana książka: „Sońka” Ignacego Karpowicza – poetycka opowieść o piętnie historii, trudnym życiu w wiejskiej społeczności i marzeniach prostej dziewczyny (rzecz się dzieje na Podlasiu).

Najlepsze seriale: „Homeland” sezon trzeci (myślałam, że mnie już nic nie zaskoczy, tymczasem jeden z odcinków trzymał mnie w napięciu dosłownie od pierwszej do ostatniej minuty); wciąż interesująca “Żona idealna” (sprawy kobiet i feminizm w dobrym wydaniu) oraz bajkowy obraz w “Doktor Hart” (nierealne miasteczko, nierealni ludzie, ale takie baśniowe światło, że aż chce się oderwać od rzeczywistości).

Najlepszy serial komediowy: “Modern Family” - świetna komedia ze zróżnicowanymi bohaterami; śmiałam się głośno, nadrabiając kolejne sezony (to serial, który łamie stereotypy; powinien go zobaczyć każdy katolik i zwolennik PiS-u ;)

Najlepsze filmy: oscarowy “Witaj w klubie” (to nieprawda, że wystarczy schudnąć lub przytyć do roli, żeby film został zauważony; ta produkcja jest po prostu dobra!);  „Wilk z Wall Street” - staję się coraz większa fanką Leonardo Di Caprio.

Sposób na zepsucie wyjścia do kina: umówić się z dwoma kolegami na ten sam seans, w tym samym kinie. (odsyłam do mojego tekstu z 12 października „W kinie czy na filmie”)

Wyjazdy: Kasia policzyła, że w tym roku zaliczyłam… pięć krajów. Sama się zdziwiłam, ale okazało się to prawdą: najpierw urlop razy dwa (nadrabiałam brak ubiegłorocznego), czyli Francja i Monako (Lazurowe Wybrzeże jest cudne, a ekipa, z którą podróżowałam, jeszcze bardziej cudowna), Włochy (Florencja, czyli słońce, luz, aperitivo, słone lody pistacjowe, włoskie śniadania robione przez Agę, przekąski w Ogrodach Boboli, międzynarodowy klimat pozauczelniany, toskański pejzaż…), Białoruś (dziękuję Lubelskiemu Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych za uświadomienie, że to, jakie ułatwienia mają ON w Polsce, to szczyt marzeń za nasza wschodnią granicą, czyli… jest nad czym współ-pracować) i Hiszpania (Lokalna Grupa Działania „Krasnystaw Plus”, wyprawa rowerowa, hiszpańskie 'maniana' i desery).

Swojskie wyprawy: grzybobranie. W lasach janowskich urodzaj grzybów, że aż śnią się potem dorodne podgrzybki i prawdziwki, i kozaki czerwone...

Nietypowy sposób spędzania wieczoru podczas urlopu: skok przez płot cmentarza i szukanie grobu Gombrowicza. Bo wielkim pisarzem był. ;)

Propozycja nie do odrzucenia:

Pewien sympatyczny trener zachęca mnie do przyjścia na basen.

-Eee, ja słabo pływam - mówię

-To przyjdź, poduczę cię - przekonuje.

-Wolę fitness, z pływaniem u mnie gorzej... - tłumaczę.

-Tym bardziej przyjdź. W sobotę mam dyżur. Możesz byś bez kostiumu kąpielowego. Wtedy akurat trenuję z niewidomymi.

Wywiady: miałam szczęście rozmawiać z samym Allanem Starskim, laureatem Oscara za scenografię do „Listy Schindlera”; ciekawa rozmowa z uznanym twórcą animacji Mariuszem „Wilkiem” Wilczyńskim, no i Andrzej Chyra razy dwa. ;)

Z innej beczki: krótka rozmowa z sympatycznym ministrem Cezarym Grabarczykiem dotycząca tzw. konwencji antyprzemocowej, która uświadomiła mi, że politycy mówią jedno, robią drugie, wierzą w coś jeszcze zupełnie innego, a PR i działanie polityków nie idą w parze. Szkoda.

Najbardziej opłacalna strona mojej pracy:

-Proszę pani, ale ja już tyle razy dzwoniłam do radia i nasłuchuję, kiedy będą kolejne bilety na koncert, już kilka dni, od rana, no błagam panią... Co? Może w następnej audycji? Ale ja już nie mam siły tyle dzwonić... Nie znajdzie pani dla mnie jednego dodatkowego biletu na ten koncert? Proszę... Tak? Uda się?! Dziękuję bardzo!!! Jest pani wspaniała! W ramach podzięki różaniec za panią odmówię!

Wzruszenie: statystycznie im jestem starsza, tym wzruszam się częściej...Na przykład trzy razy płakałam podczas filmu „Służące”, wzruszałam się słuchając i oglądając koncert noworoczny z Wiednia, gdy orkiestra grała „Nad pięknym modrym Dunajem” (hmm, kiedyś na akordeonie potrafiłam zagrać coś Straussa), dobre uczynki dobrych ludzi, których na szczęście nie brakuje.

Naj(lepsza czy gorsza?) porada:
Kupiłam książkę, koszulkę, lampion na świecę... I jeszcze stanik, ładny, ale ze zbyt dużym push-upem.

-No co Ty! Nie istnieje takie wyrażenie, jak 'zbyt duży push-up'!

Połączenie przyjemnego z pożytecznym: praca podczas Festiwalu „Dwa Brzegi” w sierpniu, czyli dużo roboty, rozmów, stresu (zgodzi się na wywiad czy nie? zdążę zmontować na 13.00? czemu gość się spóźnia?), ale i przyjemność obcowania ze sztuką, smakowita kaczka, słońce, wiśniówka nad Wisłą.

Komplement: Czekam na przesyłkę z apteki internetowej. Wchodzi kurier z pudełkiem w dłoniach, więc żartuję: -Idą moje kremy, nareszcie będę ładna.

Na co kurier, obcinając mnie wzrokiem od góry do dołu, stwierdza poważnie:

-Nie jest tak źle.

*** I jeszcze komplement, wypowiedziany przez chłopaka podrywającego moją siostrę: -Posiadasz przepiękny uśmiech. ;) ;) :) Posiada.

Pocieszenie:

-Urocze dzieciaki - mówię

-A Ty myślisz o dzieciach?

-Yyy. Hmm. No tak, ale...

-Masz rację, nie warto się spieszyć. To decyzja na całe życie. Choć w naszym przypadku to już na pół...

Najczęstsza odpowiedź: nie wiem.

Najlepsza decyzja: udział w zajęciach w IBL PAN. Świetni ludzie. Świetne zajęcia. Będę lepsza i mądrzejsza ;) :) Jeszcze tylko chwila.

Nauka: 1) wrogów najlepiej stopować uprzejmością i dobrym słowem albo zupełnym brakiem reakcji na ich negatywne nastawienie do nas,

2) dystans do siebie: cóż, trzeba akceptować, że czasem liczy się drugi plan. I w ramach tego dystansu prezentuję Wam poniższą fotę jednocześnie ciesząc się, że na pewno nie zwrócicie uwagi na moje małe z niewyspania oczka, zmarszczki… ;)

Kończę ranking. Jeśli o czymś zapomniałam, dajcie znak. Dobrego 2015 roku! ;)